Sắc hoa ôn đới nở trên miền nắng gió

Trồng hoa đã trở thành một nghề của nông dân ở nhiều vùng trong tỉnh cho thu nhập khá. Tỉnh đã xây dựng một số mô hình trình diễn và có chính sách hỗ trợ giống hoa mới như hoa lily, loa kèn, thường xuyên tổ chức tập huấn quy trình sản xuất hoa các loại cho các hộ nông dân, đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng hoa, tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Hiện toàn tỉnh có diện tích trồng hoa các loại khoảng 10 ha, gồm hoa vườn và hoa chậu với các giống chủ yếu là hoa cúc, hồng, thược dược, vạn thọ… Tuy nhiên, một số loài hoa cao cấp thì người dân vẫn chưa trồng được.
 
Khu vực Bắc Hướng Hóa là vùng núi có tiểu vùng khí hậu mang tính chất đặc thù, tương đối ôn hoà trong năm, mang sắc thái á nhiệt đới, nhiệt độ bình quân cả năm là 22 độ C. Đặc biệt, có biên độ nhiệt độ giao động giữa ngày và đêm khá lớn từ 8- 10 độ C, độ ẩm trung bình 83% nên rất thích hợp cho sự sinh trưởng, phát triển của hoa lily. Người dân ở xã Hướng Phùng, Hướng Hóa cũng đã từng trồng thử nhưng cho sản phẩm cây thấp, hoa bé, lại nở không trúng dịp tết.
 
Nhằm tạo sản phẩm nông nghiệp mới dựa trên thế mạnh của tiểu vùng khí hậu đặc biệt, năm 2017, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN tỉnh thuộc Sở KH&CN đã thực hiện đề tài khoa học “Xây dựng mô hình trồng hoa lily thương phẩm tại xã Hướng Phùng, Hướng Hóa, Quảng Trị”. Trước khi thực hiện dự án, trung tâm đã thu thập thông tin tuyển chọn giống hoa lily phù hợp điều kiện Quảng Trị và người tiêu dùng ưa chuộng. Căn cứ vào nhu cầu thị trường, vào đặc điểm điều kiện tự nhiên của khu vực Bắc Hướng Hóa, trung tâm xác định 2 giống hoa lily đưa vào sản xuất thử nghiệm là giống Sorbonne nhập từ Chi lê có đặc điểm hoa màu hồng, hoa hướng trên, cánh hoa dày và có hương rất thơm, số hoa trung bình trên cây từ 5- 7 hoa, tỷ lệ hoa hữu hiệu đạt 95- 97% và giống Concador nhập từ Hà Lan có hoa màu vàng, phân cành dài, hoa hướng dưới, cánh hoa dày, có hương rất thơm, số hoa trung bình trên cây từ 3- 5 hoa, tỷ lệ hoa hữu hiệu đạt 96- 98%.
 
Trung tâm đã xây dựng mô hình sản xuất hoa lily thương phẩm tại khu vực Bắc Hướng Hóa quy mô 5.000 củ giống bố trí trong 800 chậu (tỷ lệ cây hữu hiệu đạt 80%). Trung tâm đã áp dụng công nghệ về trồng hoa như: Giống, nhà lưới, các quy trình sản xuất hoa thương phẩm thích hợp thời điểm tiêu thụ cao nhất và thị trường tiêu thụ mạnh. Quy trình sản xuất hoa lily thương phẩm được áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến từ xử lý củ giống trước khi trồng, kỹ thuật xử lý phát rễ trong kho lạnh đến điều khiển nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng để điều chỉnh sinh trưởng, phát triển hoa lily nở đúng thời điểm mong muốn và chế độ chăm sóc hoa lily như: Bố trí trồng trên các giá thể thích hợp, sử dụng các nguồn nguyên liệu sẵn có tại địa phương như vỏ lạc, mùn cưa, chất kích thích sinh trưởng, phân bón lá phổ biến trên thị trường, các biện pháp phòng trừ bệnh hại... để trồng hoa lily đạt chất lượng cao, nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích.
 
Anh Lê Mậu Bình, Phó Trưởng Trạm nghiên cứu, thực nghiệm và phát triển nấm, chủ nhiệm đề tài cho biết: “Đề tài đã ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học đã được thực hiện để sản xuất thử nghiệm hàng hóa; đồng thời, tiếp tục tối ưu hóa một số công đoạn trong quy trình đã được thực hiện nhằm hoàn thiện quy trình kỹ thuật trồng hoa lily thương phẩm đáp ứng yêu cầu về chất lượng; phù hợp với đặc điểm, điều kiện, hoàn cảnh thực tế của từng vùng, phục vụ cho việc ứng dụng và nhân rộng vào sản xuất, tăng thu nhập của người dân trên địa bàn trong thời gian tới”.
 
Hoa lily thương phẩm được trồng trong nhà lưới, có hệ thống tưới, phun sương, sử dụng các loại phân bón vô cơ, thuốc BVTV, thuốc kích thích và một số loại thuốc điều chỉnh sinh trưởng, phát triển của hoa. Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN tỉnh đã phối hợp với Trung đoàn 52, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 337 thực hiện dự án trồng hoa lily. Trung tâm đã cử cán bộ hướng dẫn kỹ thuật từ khâu xử lý, phối trộn, ủ giá thể; kỹ thuật trồng, chăm sóc và điều tiết quá trình sinh trưởng, phát triển hoa. Trung đoàn 52 bố trí nhân công lao động để thực hiện các nội dung công việc theo yêu cầu của đơn vị chủ trì. Cán bộ kỹ thuật theo dõi, thu thập, ghi chép, xử lý số liệu trong quá trình áp dụng quy trình sản xuất, để từ đó đánh giá hiệu quả kỹ thuật, hiệu quả kinh tế của mô hình, hoàn thiện và làm chủ quy trình trồng, chăm sóc, điều tiết quá trình sinh trưởng, phát triển hoa lily thương phẩm.
 
Trên cơ sở sản xuất hoa lily thương phẩm tại mô hình, cán bộ kỹ thuật đã theo dõi, thu thập số liệu thực tiễn trong quá trình thực hiện, tiến hành đánh giá hiệu quả kỹ thuật áp dụng, hiệu quả kinh tế của mỗi mô hình. Sản phẩm cây hoa lily thương phẩm đảm bảo chất lượng nên được thị trường ưa chuộng. Cộng với xu thế sản xuất, kinh doanh và tiêu thụ hoa đang phát triển nên sản phẩm tạo ra của dự án tiêu thụ tốt trên thị trường trong và ngoài tỉnh. Kết quả thực hiện đề tài đã bước đầu xác định được giống lily Sorbonne và Concador đều có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt trong điều kiện sinh thái của khu vực Bắc Hướng Hóa, cho sản phẩm cây cao, bông to, cánh dày, thơm.
 
Sau gần 3 tháng trồng với quy mô 5.000 củ hoa lily đã mang lại lãi ròng trên 13 triệu đồng. Đây là hướng sản xuất mang lại hiệu quả ở địa phương. Điều này có ý nghĩa rất lớn đối với sản xuất nông nghiệp trong giai đoạn hiện nay trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Tuy nhiên trong thực tế sản xuất, lợi nhuận có thể cao hơn nhiều vì nếu sản xuất với số lượng lớn sẽ tiết kiệm được chi phí đầu vào, công lao động và khấu hao nhà xưởng.
 
Mô hình trồng hoa lily ở vùng Bắc Hướng Hóa được đánh giá thành công sẽ là cơ sở để xây dựng chính sách khuyến cáo nhân rộng cho đối tượng là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các trang trại để tạo thành một vùng sản xuất hoa hàng hoá áp dụng công nghệ cao. Hàng năm, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN tỉnh sẽ phối hợp với các Trạm Khuyến nông cấp huyện phổ biến quy trình kỹ thuật trồng hoa lily để nhân rộng sản xuất hoa lily thương phẩm trên địa bàn.
 
Việc áp dụng những tiến bộ KHKT vào sản xuất hoa lily thương phẩm có chất lượng tốt cho thấy được khả năng ứng dụng KH&CN vào sản xuất nông nghiệp. Từ đó có sự so sánh để thấy được những hạn chế, vướng mắc, có những kiến nghị, đề xuất với các cơ quan chuyên môn có sự điều chỉnh, bổ sung cơ cấu cây trồng cho phù hợp với từng vùng. Từ kết quả của dự án cần xây dựng chuẩn quy trình trồng, chăm sóc, thu hoạch hoa lily theo hướng công nghiệp mang tính ổn định cao, bền vững và hiệu quả, nhất là tổ chức xây dựng mô hình ứng dụng thành công tiến bộ KHKT trên địa bàn nghiên cứu để từ đó đưa ra những khuyến cáo, định hướng nhằm thúc đẩy nghề trồng hoa của vùng phát triển. Dự án thành công là mô hình để các hộ nông dân trong vùng học tập làm theo, góp phần chuyển đổi một phần đất canh tác nông nghiệp hiệu quả kém sang sản xuất hàng hóa theo hướng bền vững, đem lại lợi nhuận cao trên một diện tích canh tác.
 
Từ thành công của mô hình hoa lily, năm 2017, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN tỉnh nghiên cứu trồng thử nghiệm hoa tuylip và bước đầu cho kết quả rất tốt. Thời gian tới, trung tâm sẽ tục nghiên cứu phát triển những loài hoa cao cấp khác trên địa bàn huyện Hướng Hóa nhằm tạo ra được một tập đoàn hoa cao cấp đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của người tiêu dùng và góp phần đa dạng hóa cây trồng trong sản xuất nông nghiệp chất lượng cao.